woensdag 29 mei 2024

en arche èn ho logos

Nederlands Genootschap Tolken en Vertalers,
               Het lijkt dat in Bijbels de eerste zin van het evangelie van Johannes fout vertaald wordt. Logos wordt daar met een hoofdletter geschreven, terwijl door de auteur waarschijnlijk gewoon verwezen wordt naar Genesis 1: Er sprak een machtig vorst en de dingen gebeurden overeenkomstig. Dit is technisch een prima beschrijving als er geen waarnemers meer konden melden. Bij de Schepping hoort volgens vele natuurkundigen een Schepper, de Grote Geest. Biologen kunnen er zonder omdat zij niet nadenken en dat niet hoeven over de wonderlijke atoompjes. Tegenwoordig hebben we reprint mogelijkheden en Boven weet daar ongetwijfeld meer van. Allerlei teksten in religieuze geschriften zijn bewerkt en soms wist de auteur het ook niet allemaal precies. De heidenen hadden een Gouden Kalf als voetbank voor de godheid gelijke een koning een kroon draagt en toen Mozes wegbleef op de berg voelde de israëlieten zich zo verlaten dat zij ook iets dergelijks maakten. Maar God wenste kennelijk niet te zijn waar de mensen Hem wilden hebben, voor hun karretje spannen. We moeten niet veronderstellen dat zij zo dom waren een beeld te aanbidden. 
Taal vermeerdert zich met woorden en uitdrukkingen. Het is me wat in het engels vertalen met It is me what gaat echter niet op. Johannes beschrijft in poëtische bewoordingen het Nieuwe Verbond (het Nieuwe Testament), waarin onze status verhoogd wordt van knechten -die loon willen- tot kinderen - die bij Pa aan tafel zitten en enige toegang hebben tot diens portefeuille. Maar opgevoed moeten worden en om geen automaten of zombies te worden lief en leed hebben door te maken. Het is hier geen Groene Kaas planeet met uiterst tevreden muizen hoewel elders zoiets misschien wel gecreëerd werd. Evolutie dus, hetgeen men vroeger niet besefte en niet kende. Er valt in dat eerste hoofdstuk van Johannes te lezen dat de brenger van het Nieuwe Verbond, de Christus, de daartoe Gezalfde, de enige was die reeds vanaf geboorte die nieuwe status kreeg. Dat onderstreept zijn optreden en berichtgeving. 
Roomsen en protestanten beide schrijven in vertaling logos met een hoofdletter als Woord en belanden daarmee in Drie-eenheid, een heidens concept als men het meet aan de Tien Geboden. Jeso, geschreven met noord-nederlandse naamsuitgang, stelt in het Onze Vader-gebed dat vereffening van schuld niet met bloedvergieten gepaard hoeft te gaan. Pastoors en dominees die daaraan vasthouden lijken niet bijster gelovig en verdoezelen de psalm die zegt dat kwijtschelding genoegt mits betoonde afkerigheid van het kwaad. Eertijds kende men geen handtekening en een verbond werd gevierd met een offermaaltijd ter bevestiging. Dat was een mooie combinatie ook met lekker eten. Zonder schuldgevoelens want er was nog geen bio-industrie. 
Als dan Drie-eenheid een soort nep is moet het Liedboek der kerken gezuiverd worden. Niet te vergeten ook van de kwezelversjes die in het nieuwe gepusht zijn. Een vorige generatie dichters leverde uitstekend werk met prachtige berijming van de psalmen en vaak eersteklas gezangen. Toen zij doodgingen en in de hemel kwamen zei God: Dank je wel voor die mooie liederen. Die horen uiteraard overvloedig gezongen te worden en dat zonder egotripper op een bulderend orgel, de stem van de gemeente wegdrukkend. Merk op dat koren vaak te groot zijn, want onderhevig aan vervorming van de klanken door de vele verschillende bijdragen. Wat er in de kerk gezongen wordt moet verstaanbaar zijn. Het is daar geen concertzaal waar artiesten mogen uitblinken; die kunnen voor en na wel terecht. Het oor heeft liever geen hoge a met groot volume, luister maar.
Is Drie-eenheid te vervangen door Zich drievoudig bekend maken van het Opperwezen? Namelijk in de Natuur, door de woorden van de Middelaar en via de Heilige Geest welke thans mogelijk als Hemelse Sfeer opgevat kan worden. Sfeer is ook zo'n nieuw woord dat nu wel goed begrepen wordt maar in de bijdbelse tijden niet aanwezig was. Als woord dus; wel kwamen er allerlei soorten sfeer voor. 
Het Bijbelgenootschap verving "die in de boezem des Vaders is" door "die God is". Volgens hierboven is zulks pure ketterij. "Het woord was God en is God" valt thans te schrijven als het woord stond voor God, de Grote Geest zonder lichaam; anders dan onze geest heeft en daardoor niet voorstelbaar. Wat zijn de nederlanders toch lummels zonder beschaving met het accepteren der hersenspoelende woorden van de radioreclame. En erger met veel misbruik van het woord. Met woorden wordt kenbaar gemaakt en de duitsers zouden er goed aan doen om weer het mooiere Neen te zeggen daar de i vroeger eenvoudig voor verlenging van de klinker stond.
        In het proto-nederlands bestond waarschijnlijk goede mogelijkheid om bewust woorden te maken met in die van drie letters de klinker om vorm aan te geven, de beginletter dienend voor scherpte der begrenzing en de slotconsonant gebruikt om iets te zeggen over.....bewegingstoestand? Dat is nog te preciseren maar de letter ng in eng doet denken aan heen en weer (ploegen). Zo ontstonden er mooie oude reeksen als paal, pol, pool, peel, piel, pil, pel (een licht convexe verhoging in het terrein zoals te Ter A-pel en misschien met klankverschuiving in Havelte.) IJslanders doen veel aan constructie van nieuwe woorden voor nieuwe begrippen en dat zou ook heel goed kunnen in nederlandse leerboeken voor studenten. Soms verdwijnen woorden zoals in de provincie Groningen de friese, welke vermoedelijk gebezigd werden in de toenmalige cultuurtaal terwijl het volk gewoon oud-gronings sprak. Maar tot op heden niet goed heeft leren schrijven, doorgaans -en op papier zettend waar de halfvokaal m nodig is en met een rondje boven de letter aan te duiden valt. Zit niet op dit apparaat, dus eventjes -mm en hier wegens tijdsgebrek ook geen nazorg voor goed nederlands. Dat "dialect" heeft interessante eigenaardigheden zoals met korte klank duimen en met lange duiven verstaanbaar makend (doemm / doe-oemm). Vergis je niet als je slim tegenkomt (knap / erg). Om het gronings goed weer te geven blijkt het futhark alfabet geschikt en probeer maar eens met de lettertekens op het houtje van Westeremden (als het echt is de oudste tekst binnen de nederlandse taalgroep vermeldend? met "de lieden bij de Eems staan het oude heem af en de veemvrouwen getuigen?") Cnoal, Baffelt, Grunn te noteren. Ook op plaatsnaamborden gelijk die immigranten uit de Volksverhuizing in Friesland doen.

Geen opmerkingen: